Wat is EMDR?
Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR) therapie is ontwikkeld door de Amerikaanse psycholoog Francine Shapiro. EMDR is een kortdurende en geprotocolleerde behandelmethode om nare ervaringen te verwerken. EMDR combineert verschillende succesvolle elementen van andere therapieën met een afleidende taak, namelijk het met de ogen volgen van de handen van de therapeut of bijvoorbeeld een bewegend lampje. Met EMDR is het niet nodig om jarenlang te praten over het verleden, maar worden in een relatief korte tijd therapeutische doelen bereikt. Hierbij veroorzaakt EMDR herkenbare veranderingen die ook na langere tijd blijven bestaan.
EMDR is een relatief nieuwe therapie. Een eerste versie van EMDR werd in 1989 beschreven door de ontwikkelaarster ervan, de Amerikaanse psychologe Francine Shapiro. In de jaren daarna werd deze procedure verder uitgewerkt en ontwikkelde EMDR zich tot een volwaardige therapeutische methode.
EMDR is een bewezen effectieve behandelmethode gericht op het ‘desensitiseren’ – ofwel verzwakken – van herinneringen aan nare gebeurtenissen die aanleiding geven tot een psychische klacht of aandoening. De effectiviteit van EMDR voor posttraumatische-stressstoornis, ofwel PTSS, is in verscheidene gerandomiseerde, gecontroleerde studies vastgesteld.
Hoe werkt EMDR?
Hoe EMDR precies werkt is nog niet helemaal duidelijk. Een mogelijke verklaring voor de effecten van EMDR is dat de procedure leidt tot versnelde informatieverwerking. Denkbaar is dat combinatie van het sterk denken aan de traumatische gebeurtenis en de aandacht voor de afleidende stimulus ervoor zorgt dat het natuurlijk verwerkingssysteem wordt gestimuleerd. Steeds meer onderzoek lijkt hierop te duiden. Echter, toekomstig onderzoek zal uit moeten wijzen hoe de waargenomen effecten exact kunnen worden verklaard.
Wie heeft er baat bij EMDR-therapie?
Bepaalde gebeurtenissen kunnen diep ingrijpen in het leven van mensen. Een groot deel van de getroffenen ‘verwerken’ deze ervaringen op eigen kracht. Bij anderen ontwikkelen zich psychische klachten. Vaak gaat het om zich opdringende herinneringen aan de schokkende gebeurtenis, waaronder angstwekkende beelden (herbelevingen; ‘flashbacks’) en nachtmerries. Andere klachten die vaak voorkomen zijn schrik- en vermijdingsreacties. Men spreekt dan meestal van een posttraumatische-stressstoornis (PTSS).
EMDR is bedoeld (en bewezen effectief) voor de behandeling van mensen met PTSS en andere trauma-gerelateerde angstklachten. Dit zijn klachten die zijn ontstaan als direct gevolg van een concrete, akelige gebeurtenis en waarbij het denken aan deze gebeurtenis nog steeds een emotionele reactie oproept.
Hoe gaat EMDR-therapie in zijn werk?
De therapeut zal vragen aan de gebeurtenis terug te denken inclusief de bijbehorende beelden, gedachten en gevoelens. Eerst gebeurt dit om meer informatie over de traumatische beleving te verzamelen. Daarna wordt het verwerkingsproces opgestart. De therapeut zal vragen de gebeurtenis opnieuw voor de geest te halen. Maar nu gebeurt dit in combinatie met een afleidende stimulus. Doorgaans zal dat de hand van de therapeut zijn of een lichtbalk. De therapeut zal vragen de aandacht hierop te richten en daarna de hand op ongeveer 30 centimeter afstand, voor het gezicht langs, heen en weer bewegen. Hierbij gaat het om series (‘sets’ genoemd) van oogbewegingen die ongeveer een halve minuut voortduren. Na elke set wordt er even rust genomen. De therapeut zal de cliënt dan vragen wat er bij de cliënt naar boven komt. De EMDR procedure brengt doorgaans een stroom van gedachten en beelden op gang, maar soms ook gevoelens en lichamelijke sensaties. Vaak verandert er wat. De cliënt wordt na elke set oogbewegingen gevraagd zich te concentreren op de meest opvallende verandering, waarna er een nieuwe set volgt.
In andere gevallen zal er worden gewerkt met andere taken die een beroep doen op het werkgeheugen (bv. rekentaken, tappen met de handen). De procedure is verder hetzelfde.
De sets oogbewegingen zullen er langzamerhand toe leiden dat de herinnering haar kracht en emotionele lading verliest. Het wordt dus steeds gemakkelijker om aan de oorspronkelijke gebeurtenis terug te denken. In veel gevallen veranderen ook de herinneringsbeelden zelf en worden ze bijvoorbeeld waziger of kleiner. Maar het kan ook zijn dat minder onprettige aspecten van dezelfde situatie naar voren komen. Een andere mogelijkheid is dat er spontaan nieuwe gedachten of inzichten ontstaan die een andere, minder bedreigende, betekenis aan de gebeurtenis geven. Deze effecten dragen ertoe bij dat de schokkende ervaring steeds meer een plek krijgt in de levensgeschiedenis van de persoon.
Waarin verschilt EMDR-therapie van andere traumatherapie?
Bij EMDR-therapie hoeft een cliënt niet in detail te praten over het trauma of huiswerk te maken tussen de therapiesessies door, zoals bv. wel het geval is bij Imaginaire Exposure (tevens evidence-based behandeling voor PTSS). In de meeste studies bleken EMDR en IE even effectief in de behandeling voor PTSS, waarbij in sommige studies EDMR iets efficiënter bleek (minder sessies nodig om hetzelfde effect te bereiken).
De richtlijn adviseert therapeuten om, indien de ene eerste keus traumabehandeling onvoldoende effect sorteert (EMDR ofwel IE), over te stappen naar de andere methode.
Wil jij zelf een opleiding EMDR volgen?
Wanneer je zelf mensen wilt helpen door middel van EMDR-therapie dan kun je bij ons een opleiding volgen. Wil je weten welke basis- en vervolg opleidingen wij te bieden hebben voor zowel volwassenen als kind & jeugd? Bekijk hier onze EMDR opleidingen. Heb je meer vragen? Aarzel niet en neem contact op met ons team!
